Apokalipsa w sztuce!!!
           |
| 05:52:27 |
Wizje konca swiata przytacza Apokalipsa Swietego Jana. Powstala ona prawdopodonie na wyspie Patmos. Tam wlasnie swiety doznal objawienia, spisal je i dzieki temu obecnie znamy jego wizje, jako ostatnia ksiege Biblii.
Apokalipsa przedstawia obraz konca swiata, kiedy to po walce Chrystusa z Szatanem nastapi Sad Ostateczny. To ogromne wydarzenie skupi wokol Boga wszystkich ludzi. Zarowno tych zyjacych wciaz na ziemi, jaki i tych, ktorzy odeszli juz z ziemskiego swita. Apokalipsa jest ksiega niezwykle wizyjna, pelno w niej symboli i znakow, ktore nalezaloby odczytac zeby zrozumiec sens przeslania, jakie niesie. Takimi tajemniczymi, wizyjnymi postaciami sa przedstawieniu w niej Czterej Jezdzcy Apokalipsy.
Motyw ten wykorzystal malarz Albrecht Durer w szkicu pod tytulem "Czterej jezdzcy Apokalipsy." Na szkicu jezdzcy na koniach morduja bezbronnych ludzi. Kazdy z jezdzcow wyglada zupelnie inaczej. Pierwszy z nich ma luk i korone, to symbole dobra. Drugi symbolizuje wojne, stad dzierzy w swym reku miecz. Kolejni dwaj jezdzcy, to symbolizujacy glod jezdziec z waga i symbolizujacy smierc mezczyzna. Obraz ukazuje okrucienstwo ludzi i zwierzat. Pokazuje takze okrucienstwo tytulowych Jezdzcow Apokalipsy. Jezdzcow bezlitosnie mordujacych ludzi. Ze szkicu wyczytac mozna takze nieuchronnosc smierci. Obraz przedstawia smutna prawde, taka iz, na byc moze w rozny i trudny do przewidzenia sposob, ale zginie kazdy czlowiek. Kazdy z ludzi bedzie takze musial odpowiedziec za swe czyny stajac przed sadem ostatecznym. W dniu, gdy nastanie Apokalipsa zaden z ludzi zarowno zywych jak i zmarlych nie uniknie rozliczenia.
Innym dzielem malarskim przedstawiajacym motyw Apokalipsy jest obraz pod tytulem "Triumf smierci" autorstwa Pietera Bruegla. On takze ukazuje smierc i cierpienie. Ludzie sa zabijani przez szkielety. Zganiaja one ludzi do klatki, ktora znajduje sie w centrum obrazu. Na dalszym planie widac takze plonace domy i kosciotrupy napadajace na kolejnych ludzi. Obraz ten takze ukazuje wladze smierci. Ludzie sa niemalze osaczenie przez smierc, ktora uosabiaja ukazane na obrazie kosciotrupy. Czlowiek jest takze bezradny wobec sily i wladzy wyslannikow smierci.
Czeslaw Milosz wykorzystal motyw Apokalipsy w jednym ze swych wierszy. "Piosenka o koncu swiata." Przedstawia go jednak w zupelnie odmienny sposob niz przytoczone powyzej opisy malarskie. W Apokalipsie swietego Jana oraz na opisanych powyzej obrazach Pietera Bruegla i Albrechta Durera apokalipsa ukazana jest w przerazajacy, okrutny sposob. We wszystkich wizjach koniec swiata przedstawiony jest jako moment calkowitej zmiany. Swiat przestaje funkcjonowac. Wszystko na ziemi ustaje. Cala ziemia i jej mieszkancy staja przed porazajacym doswiadczeniem swego konca. Wiersz Czeslawa Milosza na tym tle prezentuje sie zupelnie inaczej. Otoz w czasie, konca swiata o ktorym pisze Milosz w zasadzie nic sie nie zmienia. Jak czytamy w wierszu, w chwili konca swiata:
"Pszczola krazy nad kwiatem nasturcji,
Rybak naprawia blyszczaca siec."
Swiat zdaje sie zupelnie nie zmieniac. Przyroda zyje swoim zwyklym, codziennym zyciem. Jak pisze poeta:
"Skacza w morzu wesole delfiny,
Mlode wroble czepiaja sie rynny
I waz ma zlota skore, jak powinien miec."
Ludzie wykonuja swoje czynnosci jak co dzien. Zajeci swymi obowiazkami, nie zauwazaja zeby dzialo sie cos szczegolnego. Co wiecej zdaja sie kompletnie nie czekac na cos niezwyklego, co mialby przemienic ich dotychczasowe zycie. Zwierzeta i cala natura takze nie wydaja sie czekac na cos szczegolnego. Zycie toczy sie zwyklym rytmem. Nic nie zapowiada zmiany i nic nie wskazuje na to, ze zycie ma sie zakonczyc. Ci ktorzy spodziewali sie iz koniec swiata bedzie wygladal inaczej moga byc zawiedzeni. Jak pisze Milosz:
"A ktorzy czekali blyskawic i gromow,
Sa zawiedzeni."
Wiersz Milosza zdaje sie rzeczywiscie ukazywac inna wizje konca swiata, niz ta powszechnie znana i rozpowszechniona w literaturze i sztuce. Zamiast gromow i blyskawic widac promienne slonce. Zamiast strachu i przerazenia ludzie wioda spokojnie zycie. Zupelnie nie swiadomi, ze oto wlasnie wydarza sie cos niezwyklego. Nie zdaja sobie sprawy, ze koniec swiata moze nadejsc zupelnie nieoczekiwanie, zaskakujac ich przy codziennych zajeciach. Czesciowo wiersz poety moze nawiazywac do biblijnego przeslania. Jezus w Nowym Testamencie rzekl przeciez, "czuwajcie i modlcie sie" zaznaczajac, ze ludziom nie znana jest data konca swiata. Zatem, w kazdej chwili powinni zyc w taki sposob aby byc przygotowani do smierci. Apokaliptyczne wyobrazenie konca swiata, zdaje sie byc tak przerazajace i niezwykle, iz ten moment od czlowieka odsuwa.
Lektura wiersza Milosza pozwala jednak postawic pytanie, czy rzeczywiscie jednak nikt nie spodziewal sie, ze koniec swiata bedzie tak wlasnie wygladal? Otoz, jak pisze poeta, jednak nie. Oto znalazl sie "siwy staruszek", ktory zdaje sie nie byc zdziwionym tym jak przebiega apokalipsa. Jak czytamy :
"Tylko siwy staruszek, ktory bylby prorokiem,
Ale nie jest prorokiem, o ma inne zajecie,
Powiada przewiazujac pomidory:
Innego konca swiata nie bedzie,
Innego konca swiata nie bedzie."
Postac staruszka zasluguje na szczegolna uwage. To postac niezwykla. Postac proroka, ktory niepostrzezenie, niespodziewanie potrafil zobaczyc i przepowiedziec cos, czego nie dostrzegali inni. Tylko on, znajacy zycie i pogodzony ze swym losem staruszek nie zdumial sie gdy niepostrzezenie nastal koniec swiata. Tylko on umial dostrzec zmiane i byc moze tylko on przyjal ja za spokojem bo byl na nia przygotowany.
Mimo prob rozwiklania, zagadka konca swiata nie zostanie rozwiazana az do czasu jego nadejscia. Do tego czasu takze by moc oswoic sie z mysla o nieuchronnej smierci ludzie tworzyc beda wlasne wizje ukazujace kres ludzkiego swiata.
Praca wlasna ©
wróæ na górê